شتاب دهی چیست؟
همان طور که از اسم شتاب دهنده ها پیداست، هدف اصلی بیشتر این مراکز، شتاب دهی به استارتاپ های مستعد و کسب درآمد از آنها در اکو سیستم کارآفرینی است.
شتاب دهنده ها از استارتاپ هایی که در مراحل اولیه رشد خود هستند حمایت می کنند و به رشد آنها شتاب می بخشند. این مراکز بیشتر مواقع از استارتاپ های تکنولوژی محور حمایت می کنند.
شتاب دهنده ها به استراتژی و مدل کسب و کار (Business Model) استارت آپ ها توجه ویژه ای دارند و معمولا برای انعقاد قرارداد نیاز است که کسب و کارهای نوپا نمونه محصول اولیه (MVP – Minimum Viable Product) خود را ارایه دهند. حمایت شتاب دهنده ها در دوره های زمانی مشخص و کوتاهی ارائه می شود و مهم است که در این مدت استارت آپ ها رشد سریعی داشته باشند و سهم نسبتاً مناسبی از بازار را به دست آورند.
در دوره حمایت از استارت آپ ها، شتاب دهنده ها از منتورهای (Mentor) با سابقه برای مشورت استفاده می کنند. منتورها معمولاً از کارآفرینان موفق، متخصصان فنی، اعضای اجرایی شتاب دهنده و سرمایه گذاران هستند که به طور همه جانبه به تیم های استارت آپی مشورت می دهند.
بر اساس چرخه عمر استارت آپ ها که در نمودار زیر ارایه شده است شتاب دهنده می توانند در برخی از دوره ها اعم از ایجاد، بچگی و رشد به کمک استارت آپ ها آمده و به پیشرفت آنها شتاب دهند.
فرآیند رشد استارت آپ ها در مراکز شتاب دهی
به طور خلاصه می توان فرآیند رشد استارت ها در مراکز شتاب دهی را در نمودار زیر خلاصه نمود:
ساختار شتاب دهی بر اساس استراتژی، مجموعه برنامه های حمایتی، تامین مالی، پذیرش تیم ها و خدمات فارغ التحصیلی شکل می گیرد.
استراتژی
استراتژی یک شتاب دهنده بیشتر توسط بنیانگذاران و سهامداران اصلی آن تعریف می شود که برنامه های خود را بر پایه آن ارائه میدهند. هر مرکز شتاب دهنده اهداف کلیدی خاص خود را دارد؛ بسته به اینکه خصوصی اداره می شود یا زیر نظر سازمانهای بزرگ یا دولتی است. تمرکز بر حوزه یا صنعتی خاص یکی از مهمترین معیارهای انتخاب استراتژی شتاب دهنده ها است که می تواند از عدم تمرکز بر حوزه ای خاص (Horizontal) تا تمرکز بر حوزه خاص (Vertical) تعیین شود.
مجموعه برنامه های حمایتی
پس از استقرار استارت آپ ها در مراکز شتاب دهی و مهیا کردن ملزومات اداری برنامه های حمایتی شروع می شود. برنامه های حمایتی شتاب دهنده ها به طور کلی به دو بخش برنامه آموزشی و منتورینگ تقسیم می شود.
برنامه آموزشی شامل مباحث مهم و جدیدی است که استارت آپ ها با آنها روبه رو می شوند؛ مانند مباحث مالی، حقوقی، بازاریابی، بازاریابی دیجیتال، مجوز ها و …، سخنرانی های انگیزشی برنامه هایی در قالب رویدادها، کارگاهها، مشاوره و منتورینگ تیم ها، بررسی رشد هفتگی استارت آپ ها و تعامل مسئولین شتاب دهنده و برخی از منتورها با تیم ها، استقرار در یک فضای کار و غیره …. در بخش منتورینگ معمولا کار آفرینان کار کشته ای که پیش از این خود را به اثبات رسانده اند بهره برده می شود، منتورها از طریق برگزاری رویداد و همسان گزینی با استارت آپ ها ارتباط برقرار می کنند.
منتورهای اصلی در توسعه کسب و کار، جذب مشتری، نحوه ارتباط با سرمایه گذاران و … به استارت آپ ها کمک کنند. سایر منتورها میتوانند سرمایه گذاران، اعضای شرکتهای همکار شتاب دهنده و متخصصان فنی و صنعتی باشند.
برنامه مربیگری شتاب دهنده ها را می توان بر اساس مرحله رشد در سه مرحله مختلف خلاصه کرد (برخی از شتاب دهنده ها دو یا حتی هر سه مرحله را پوشش می دهند):
- پیش شتاب دهی: فعالیت های قبل از شتاب دهی معمولاً بر روی ارتقا شتاب دهنده ، کمک به تیم های سازنده ، توسعه ایده ها و تدوین یک برنامه مناسب متمرکز هستند. بر اساس ایده های دریافت شده، برندگان برای برنامه شتاب دهی انتخاب می شوند.
- برنامه شتاب دهی: در این مرحله برنامه منتورینگ برای استارت آپ های انتخاب شده شروع می شود که معمولا حدود سه الی شش ماه به طول می انجامد. در طول این مدت، آنها تمام پشتیبانی لازم را برای بهبود محصول و یافتن بازار خود دریافت می کنند.
- برنامه رشد: استارت آپ ها که دور جدیدی از سرمایه گذاری را بدست می آورند ممکن است وارد برنامه رشد شوند. در این مرحله متناسب با نوع محصول و برنامه بازاریابی به استارت آپ ها برای عرضه اولیه در بورس، جهانی شدن و یا مقیاس گذاری فعالیت هایشان کمک می شود.
تامین مالی
تامین مالی استارت آپ ها در مراکز شتاب دهی به دو شکل زیر انجام می شود:
- تامین مالی توسط خود شتاب دهنده
- تامین مالی به واسطه ارتباط استارت آپ ها با سرمایه گذاران
البته بیشتر شتاب دهنده هایی که به تازگی برنامه خود را راه اندازی کردها ند، قادر به کسب درآمد از طریق سرمایه گذاری بر روی استارت آپ ها تحت نظر خود نیستند. زیرا این برنامه ها به تازگی شکل گرفته اند و خروج از استارت آپ ها اتفاق نیفتاده است. به همین دلیل سرمایه شتاب دهنده ها بیشتر به وسیله سهامداران آنها مانند سازمانهای بزرگ، دولت، مراکز عمومی و … تأمین می شود.
پذیرش تیم ها
جذب تیم ها معمولاً در دوره های زمانی مشخصی صورت می گیرد. در بعضی از شتاب دهنده ها بازه زمانی مشخصی برای ارائه درخواست پذیرش در نظر گرفته می شود و در برخی از آنها در هر زمانی از سال میتوان درخواست پذیرش را ارسال نمود. برنامه های شتاب دهندهه ای نوع دوم منعطف تر است.
خدمات فارغ التحصیلی
فارغ التحصیلان موفق می توانند با بازگشت به شتاب دهنده و کمک به آنها موجب موفقیت بیشتر تیم ها و شتاب دهنده شوند. بسیاری از شتاب دهنده های موفق بر ارتباط مداوم و مناسب با تیمهای فارغ التحصیل از شتاب دهنده تأکید بسیار دارند. شتاب دهنده ها با برگزاری رویدادهای مختلف و منظم از فارغ التحصیلان دعوت می کنند تا در برنامه آنها شرکت کرده و تجربیات خود را با بقیه در میان بگذارند.
شتاب دهنده هایی که از استارت آپ ها سهام دریافت می کنند، بعد از فارغ التحصیل شدن به حمایت خود ادامه می دهند؛ زیرا با رشد استارت آپ ها سهام شتاب دهنده هم ارزش بیشتری پیدا می کند. همچنین شبکه فارغ التحصیلان می توانند در تأمین سرمایه گذاران و منتورها به شتاب دهنده ها کمک زیادی کنند.
شرکت مشاوران نیک پندار شریف (منش) با بهره مندی از منتورها و مشاوران نخبه و توانمند و در راستای سیاست های علمی، صنعتی و فناوری کشور، خدمات شتاب دهی را به افراد صاحب ایده و استارت آپ ها ارائه می نماید. برای اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید.